Kara Veba, 1346-1353 yılları arasında Orta Çağ Avrupa’sında büyük yıkıma yol açtı ve 50 milyon insanın ölümüne sebep oldu. Kaydedilen ilk vakaların 1346 yılına ait olduğu bilinse de, yeni bulgular, bu hastalığın tarihsel ve coğrafi sınırlarını genişleterek, Antik Mısır’da da izlerine rastlanmasına neden oldu.ANTİK MISIR’DA VEBA İZLERİ BULUNDUDaha önce Rusya’da çıkarılan 5 bin yıllık iskeletlerde Yersinia pestis bakterisinin izleri tespit edilmişti. Ancak bu yeni keşif, Kara Ölüm’ün Avrasya dışında, ilk kez Afrika’da, Antik Mısır’da görüldüğünü ortaya koyuyor. Mumyadan alınan DNA örnekleri, ölümcül hastalığın Batı'ya nasıl yayıldığına dair yeni ipuçları sunuyor.TİCARET YOLLARI ÜZERİNDEN YAYILDIGeçmişte yapılan çalışmalar, Kara Ölüm’ün Avrupa’ya ulaşmadan önce Kuzey Afrika’daki antik imparatorluklar aracılığıyla ticaret yolları üzerinden yayıldığını gösteriyor. Bu bulgular, hastalığın doğudan batıya doğru yayılmadığını, aksine farklı yollarla bulaştığını kanıtlıyor.EBERS PAPİRÜSÜ VE ANTİK BULGULARM.Ö. 1500 yılına tarihlenen Ebers Papirüsü, taşlaşmış irin üreten bir hastalığı tanımlıyor. 2004’te yapılan araştırmalarda, Nil sıçanlarında ve pirelerde hastalığın izleri bulunmuştu. Bu da veba taşıyıcılarının varlığını doğrulamış oldu.YENİ BULGULAR VE DNA ÇALIŞMALARITorino’daki Museo Egizio’da bulunan 3.290 yıl öncesine ait bir mumya üzerinde yapılan DNA testleri, vebanın izlerine rastlandığını ortaya koydu. Radyokarbon tarihleme ile Mısır’ın Yeni Krallık dönemine ait olduğu tespit edilen bu mumya, 'Kara Ölüm'ün eski Mısır’daki izlerini gösteriyor.YERSİNİA PESTİS VE GENOM ÇALIŞMALARIEkip, mumyadan alınan DNA örnekleriyle Yersinia pestis bakterisinin genomunu inceledi. Bu bulgular, Kara Ölüm’ün tarihsel evrimini incelemek için önemli bir kaynak teşkil ediyor. Yersinia pestis, geçmişte 6. yüzyılda Justinianus Vebası olarak bilinen salgını yaratmış, 14. yüzyılda ise Avrupa'yı etkisi altına almıştı.
Bilim ve Yaşam
Yayınlanma: 31 Aralık 2024 - 11:03
Mumyanın 3300 yıllık 'Kara Ölüm' sırrı ortaya çıktı
Kara Ölüm olarak bilinen Kara Veba, insanlık tarihinin en ölümcül salgınlarından biridir. Salgının en eski bilinen varyantlarından biri, 3.300 yıl öncesine ait bir Mısır mumyasının DNA'sında tespit edildi. Bu keşif, daha önce Avrasya'da etkili olduğu bilinen salgının izlerinin Afrika kıtasında da bulunduğunu gösterdi.
Bilim ve Yaşam
31 Aralık 2024 - 11:03